Evliliklerin sona ermesi durumunda, tarafların mali ve sosyal yükümlülükleri de ayrılık sürecinde hukuki olarak belirlenir. Bu noktada nafaka konusu da oldukça önemli bir yer tutar. Boşanma davalarında, özellikle eşe veya çocuklara ödenmesi gereken nafaka hakkında mahkemeler birtakım düzenlemeler yapar. Ancak bazı özel durumlarda erkek, nafaka ödemekten muaf tutulabilir. Bu yazıda, erkeklerin hangi hallerde nafaka ödemekle yükümlü olmadığı ya da yükümlülüğünün son bulabileceği durumları inceleyeceğiz.
1. Karşı Tarafın Hatalı Olması Durumu
Nafaka, boşanma davasında ekonomik olarak zorluk yaşayabilecek tarafı korumak amacıyla verilen bir yardım olarak tanımlanabilir. Fakat nafaka yükümlülüğü, boşanma davasında kusurlu olmayan veya daha az kusurlu olan taraf lehine belirlenir. Eğer boşanma davasında kadın, eşit ya da daha fazla kusurlu bulunursa erkek nafaka ödemekten muaf olabilir. Örneğin, aldatma, şiddet veya evlilik yükümlülüklerine aykırı davranışlar gibi durumlarda, kadının kusurlu bulunması halinde erkek nafaka ödemeyebilir.
2. Ekonomik Olanakların Yetersizliği
Mahkemeler, nafaka ödemesi yapacak olan tarafın mali durumunu da değerlendirir. Erkek eğer maddi olarak zor durumda ise, işsizse ya da geçim sıkıntısı yaşıyorsa nafaka ödeme zorunluluğu kaldırılabilir veya nafaka miktarında indirime gidilebilir. Örneğin, düşük gelirli veya borçlu bir erkeğin, kendisini ve çocuklarını geçindiremeyecek durumda olması halinde mahkeme, nafaka ödemesi yükümlülüğünü ortadan kaldırabilir veya azaltabilir.
3. Kadının Ekonomik Olarak Güçlü Olması
Boşanma sürecinde kadının maddi durumu da göz önünde bulundurulur. Eğer kadın, yeterli bir gelire, mülke ya da mal varlığına sahipse ve kendini rahatça geçindirebiliyorsa, mahkeme erkeğin nafaka ödemesini zorunlu kılmayabilir. Ayrıca, kadının çalışabilecek durumda olup çalışmaması durumunda da bu faktör değerlendirilir. Kadının ekonomik olarak güçlü olması halinde nafaka talebi reddedilebilir.
4. Kadının Yeniden Evlenmesi veya Fiili Birliktelik Yaşaması
Nafaka, boşanma sonrası eşin geçimini desteklemek için ödenen bir yardım olarak tanımlansa da bu, kadının evli olmadığı durumda geçerlidir. Eğer kadın yeniden evlenirse veya başkasıyla fiili bir birliktelik kurarsa, mahkeme erkeğin nafaka ödeme yükümlülüğünü kaldırır. Yeniden evlenme durumunda nafaka otomatik olarak sona erer; ancak fiili birliktelik (birlikte yaşama) durumu tespit edilirse mahkeme kararıyla nafaka kesilebilir.
5. Çocuk Nafakasında Çocuğun Reşit Olması veya Eğitimini Tamamlaması
Boşanma davalarında çocuklara yönelik olarak ödenen iştirak nafakası, çocuğun bakım ve eğitim masraflarını karşılamak için verilir. Çocuğun reşit olması veya eğitimini tamamlaması halinde, babanın çocuk nafakası ödeme zorunluluğu sona erer. Ancak bazı durumlarda, çocuğun eğitimi devam ediyorsa ya da kendine yetebilecek durumda değilse, nafaka ödemesi belirli bir süre daha devam edebilir.
6. Miras veya Özel Gelir Elde Edilmesi Durumu
Eğer boşanılan eş, sonradan yüklü bir miras kalması veya yüksek bir gelir elde etmesi gibi durumlarla ekonomik güce kavuşursa, nafaka talebi iptal edilebilir. Mahkemeler, nafaka talebini değerlendirirken ekonomik dengeyi göz önünde bulundurur. Kadının miras veya başka bir gelir ile ekonomik bağımsızlık kazanması, erkeğin nafaka ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırabilir.
7. Geçici Nafaka Ödenmesinde Özel Durumlar
Geçici nafaka, boşanma davası süresince taraflardan birinin talebiyle verilen ve geçici nitelikte olan bir nafakadır. Eğer erkek, dava sürecinde ödeme gücünü yitirmiş veya ekonomik olarak zorlanmışsa, geçici nafakanın kaldırılması talep edilebilir. Ayrıca davanın sonuçlanmasıyla birlikte geçici nafaka ödemesi otomatik olarak sona erer.
